FİYAT AYRIMCILIĞI VE UYGULAMASI

Şirketler her zaman karlarını maksimuma çıkarmaya çalışırlar. Bu nedenle düşük fiyatlarla daha çok müşteriyi çekmeye çalışırlar. Ama bir sorun vardır. Bazı müşteriler daha yüksek fiyatlarda o mala sahip olmaya istemektedirler. Şirketler bu tür müşterilerden daha yüksek fiyat almak için '' fiyat ayrımcılığı'' dediğimiz yola başvurur. Şirketler kimlerin yüksek , kimlerin düşük fiyat ödemeye istekli olduklarını bilemez. Bu yüzden şirketlerde kendilerince yollar geliştirir.
Öğrenciler düşük gelirlidir , bu nedenle yüksek fiyatlar onları bazı şeyleri yapmaktan veya satın almaktan alıkoyabilir. Öğrenci indirimi bazı aktivite ve ürünleri satın alabilir boyuta taşır.

Fiyat ayrımcılığı teorisinin en önemli düşünürü İngiliz ekonomist Joan Robinson'dur. Robinson şirketlerin farklı alıcılara farklı fiyatlardan eşyalarını satması olarak yorumlar teoriyi. 

Fiyat farklılaştırmasını 3 derece altında inceleyeceğiz.  

1. Derece Fiyat Farklılaştırması: Tekelci firma talep edenlerin ödeyecekleri maksimum fiyata yönlendirir. 

2.Derece Fiyat Farklılaştırması: Aynı müşterinin aldığı ürünün farklı miktarlarda farklı fiyatlandırması. Örneğin ; elektrik ve su kullanımı.

3.Derece Fiyat Farklılaştırması:  Ortak olan alıcılar grubunun farklı fiyatlandırılması söz konusudur. 

------------------------------------------------------------------------------

1.Derece Fiyat Farklılaştırılması

1.Derecede üreticinin tüketicileri iyi tanıması gerekir. Çünkü üretici tüketicilerin maksimum ödemek istediği miktarı bilmekte ve ona göre kişilere farklı fiyatlar sunmaktadır. Günümüzde özellikle kıyafet firmaları bu fiyat ayrımcılığını kullanmaktadır. 
Örneğin ; ilk aşamada bir kazak P1 fiyatından Q1 miktarından satılıyor , sonra indirim yapılıyor ve P2 fiyatından Q2 miktarından satılıyor. Bu olay böyle P4 fiyatına kadar iniyor. Bu sayede bütün alıcılara almak istedikleri fiyattan aynı mal satılmış oluyor. 

Matematiksel olarak ise formüle edersek

Kar :  P1Q1 + P2Q2 + P3Q3 + P4Q4 - QT                          QT--- Üretimin Toplam Maliyeti

2.Derece Fiyat Farklılaştırılması

Su şirketleri su satın alan bir tüketiciye her blok tüketim için farklı fiyatlar koyarlar. Böylelikle fiyat ayrışması yaparlar ve maksimum kar elde etmeye çalışırlar. 

3.Derece Fiyat Farklılaştırılması

3.Derecede ise piyasayı gruplara bölerler ve ayrı ayrı fiyatlar koyarak kişilerin vermek istedikleri fiyattan onlara mal veya hizmet satarlar. Bu durum en çok hava yolu şirketlerinde görülür. Şirketler Business class ve Ekonomi class olarak uçuşları iki sınıfa ayırır. Bu şekilde tüketicinin vermek istediği fiyattan onlara uçak bileti satar. Öyle ki Ekonomi class bile kendi içinde gruplara ayrılır. Bileti alma zamanına göre , cam kenarından oturmak isteğinize ve acil çıkış kapısında oturmak isteme durumunuza göre bile fiyatta değişiklik olmaktadır. Aynı uçakta yan yana oturan iki kişinin bilet fiyatı bile büyük farklılık gösterebilir. Bileti 2 ay önce almış biri ile 1 gün kala almış birinin biletinin arasında 100 TL fark olması mümkündür. Burada hava yolu şirketleri insanların fayda durumunu gözetirler. Bazı insanların zamanı parasından daha değerlidir , bazı insanların zamanı parasından daha değerlidir. Şirketlerde bunu bildiği için buna göre uygulamalar yapmaktadır. 

TEKNOLOJİ VE FİYAT AYRIMCILIĞI

Son zamanlarda fiyat ayrımcılığına teknolojik unsurlarda eklenmiştir. İnternet üzerinden satış yapan siteler artık bazı programlar kullanarak tüketicilerin davranışlarını takip edebiliyorlar. Örneğin ; sürekli alış-veriş yaptığınız bir internet sitesi var. Ve çoğunlukla o siteye girdiğinizde sizin almaya yatkın olduğunuz ürünler köşede çıkıyor. Fiyatlarına baktığınızda size çok uygun gelecektir. Çünkü site size uygun fiyatta almaya yatkın ürünleri size sunuyor. Başka bir örnekte ise hava yollu şirketleri internet satışlarında çok farklı fiyatlar sunuyor. Eski müşterilerinin hangi uçuşa ne kadar ödemeye istekli olduklarını biliyor. Ve ona göre bir fiyat sunuyor. İzmir'e önceki uçuşta 100 TL ödemiş bir müşteriye 70 TL lik bir bilet sunmaya gerek yoktur. Tekrar 100 TL lik bir bileti sunduğumuz zaman o bileti alma olasılığı yüksektir. 

İşte şirketler bu ve benzeri yollar ile tüketicilere fiyat ayrımcılığı yapıyor. Teknolojiyi de işin içine katarak tüketicilere farklı fiyatlar sunuyorlar. Ve karlarını maksimum noktasına çıkarmış oluyorlar.