DAVRANIŞSAL EKONOMİ

Ekonomi bilimi yüzyıllardır belli varsayımlarda bulunur. Ekonomi bilimine göre bir çok teori vardır. Ve bu teorilerde dünyada olup biten ekonomik olayları açıklamaya çalışır. 
Mesela klasik ekonomi insanın rasyonel olduğunu ve kararını hep rasyonel çerçevede verdiğine inanır. Yani bir kişi çikolata alacaksa en ucuz olanını alır. 1 TL'ye çikolata varken 5 TL'ye çikolata almaz diyor. Herkes gerçekten klasik iktisatçıların dediği gibi rasyonel davransaydı bugün Toblerone markasının çoktan çikolata pazarından silinmesi gerekirdi.Ama gerçek dünyada olay böyle olmuyor. 
Her insan farklı karar alma mekanizmaları izliyor. İşte son dönemde bunu inceleyen ekonomi bilim dalına davranışsal ekonomi diyoruz. Psikoloji bilimi ile ekonomi bilimini birleştiriyor. 

Davranışsal ekonomi insanların irrasyonel olduğunu söyler. Yani belli temel bir davranış biçimleri yoktur. İçinde bulundukları topluma , o anki psikolojik duruma göre farklı karar verirler. Ve son dönemde bu alanda artan çalışmalar çok farklı durumları ortaya çıkarmaya başladı. 
Mesela borsadaki fiyat değişiminin rasyonel değil irrasyonel kararlar ile açıklanabileceği anlaşılmıştır. 
NYSE endeksinin güneşli günlerde %50 üzerinde bir olasılıkla yükselişle kapandığı görülmüştür. 
Aynı şekilde insanların yeni bir güneş gözlüğünü yaz aylarında değil , kış aylarında seçtiği saptanmıştır. Bunun sebebine bakınca da insanlar kış ayından güneş gözlüğüne bakarken kendini daha mutlu hissettiği ve para harcamaya daha yatkın oldukları görülmüştür. NYSE endeksininde güneşli günlerde yükselme olasılığının artmasının temel sebebi de güneş gözlüğü ile aynıdır. 
İşte bunların hepsi davranışsal ekonominin araştırma alanına girmektedir.
Şimdi size iki tane anket paylaşacağım ve insanların nasıl irrasyonel hareket ettiğini göstereceğim.

Sadece web aboneliğinin konması ilk bakışta saçma gibi geliyor. Ama onun oraya konmasında bir amaç var o amaçta 125 TL'ye sadece web aboneliği alabilecekken hem web aboneliği hemde dergi aboneliği alınabiliyor. Yani o seçenek insanların 125 TL'lik seçeneğe yönelmesine neden oluyor. 

İkinci seçenek çıkarılıp aynı soru sorulduğunda insanların verdikleri cevaplarda değişiyor. Çünkü artık 125 TL pahalı bir seçenek ve kıyaslayabilecekleri bir seçenekte yok.

DAVRANIŞSAL EKONOMİ VE GÜNCEL KULLANIMI

Ekonomik beklenti anketlerinin yapılmasının başlıca amacı budur. Sanayi sektörünün , tüketicilerinin gelecekteki davranışlarını anket yoluyla saptamak ve buna göre ekonomik adımlar atmak. İnsanların davranışsal olarak nasıl adım atacaklarının önceden saptanmaya çalışılması yetkili kuruluşların geleceğe dair atacağı adımları etkiler. 

Örneğin tüketici güven endeksi gelecekte tüketicilerin nasıl davranacağını saptamaya çalışan bir endekstir. 

Tüketici Güven Endeksi

 ** Kasım ayı Tüketici Güven Endeksi 77,15 geldi. Bir önceki aya göre %23 artış gösterdi.

Tüketicilerin çok tasarruf yapması , az tüketim yapması ekonominin yavaşlamasına neden olur. Yani aslında tüketici davranışları ekonominin yönünü belirleyen en önemli unusurlar dan biridir. Tüketici davranışları mikro ekonomiyi yönlendirir. Mikro ekonomide makro ekonomiyi yönlendirir. Kısaca tüketici davranışları dünya ekonomisine yön verir. Bu sebeple tüketici davranışlarını anlamak , analiz etmek ekonomi açısından önemlidir.