Çin ekonomisi son 30 yıldır çok hızlı büyüyen bir ekonomi. Ucuz işçilik ve hızlı sanayileşme sayesinde 30 yıl gibi kısa bir sürede ekonomisini dünyanın en iyi ikinci ekonomisi yaptı. Olaya şöyle bakarsanız daha iyi anlayabilirsiniz. 1965 yılında Çin ekonomisi ile Türkiye ekonomisi arasında çok büyük bir fark yoktu. Hatta nüfus onlarda aşırı yüksek olduğu için kış ayında Çin'de açlıktan binlerce insan ölmüştür. Ama sonra ki süreçte doğru tarım politikaları ile Çin hızlı bir kalkınma planı uygulamaya başlamıştır. Ucuz işçilik de dünyadaki büyük şirketlerin ilgisini çekmiştir. Çin bu sayede sanayi sektöründe gelişme yakalamış ve ucuz işçiliği kendi lehine döndürmüştür. Ülkelerine gelen büyük şirketler hem ücretlerde artışa neden olmuş , hemde Çin'deki diğer küçük şirketlerin işi öğrenmesini sağlamışlardır. Yabancı şirketlerin şirketlerin üretim alanında görev alan işçiler artık daha eğitimli işçilerdi. Ve Çin bu sayede bir çok sektörde hızlı bir gelişmeyi kısa sürede yakalamış oldu.
Ama her hızlı yükselişin dikkat edilmez ise kötü sonuçları doğurması kaçınılmazdır.Mesela Çin bu kadar hızlı büyümeyi finanse etmek için büyük oranda borçlanmıştır.Bu borç zararlarını bu sene başında göstermeye başladı. Çin'in büyük bir inşaat firması ile bir devlet firması borçlarını ödeyemeyeceklerini açıklayıp iflas ettiler. En son haziran ayının başında Çin'in en büyük şişe üreticisi( Coca Cola ve Pepsico firmalarına şişe üretiyordu) Zhuhai Zhongfu Enterprise CO. temerrüde düştü. Bu düşüş aklıma ''Çin'de neler oluyor?'' sorusunu sormama neden olmuştu.
Çin bu sene başında açıklanan rakamlara göre %7 büyüyerek durgunluğa girmişti. Ama hisse senedi piyasası tam tersi şekilde hareket ediyordu.
Shanghai Composite 2014 haziran - 2015 haziran arasında tam %150 değer kazandı.
Küreselleşme+parasal genişleme = Çin hisse senedi piyasasının 1 yıl gibi bir sürede %150 artmasına neden olmuştu.
Bunun yanında Çin yurt dışı yatırımlarında da rekor kırdı. 129 milyar $ yurt dışı yatırımla ABD'yi geçerek 1. oldu.
Çin'deki Hedge fonları da patlama yaparak rekor düzeye yükseldi. 177 milyar $.
Bütün dünyadan Çin'e bir akım vardı. Buda Çin hisse senedi piyasasının aşırı şişmesine balon oluşturmasına neden oldu. Ama işler tersine döndü. Yunanistan olayı , Fed faiz artışındaki gergin bekleyiş , Çin'deki durgunluk , tahvil piyasalarındaki dalgalanmalar ve Çin'deki şirketlerin temerrüde düşmeleri en sonunda yatırımcıları panik havasına soktu. Paniğin daha da artmasının diğer bir nedeni Çin yetkililerinin hala bir açıklama yapmış olmamaları. Kısa bir süre önce cesaretlendirici konuşmalar yapan liderler sessizliğe büründüler. Buda Shanghai Composite'nin hızla değer kaybetmeye başlamasına yol açtı.
1 aylık kısa bir sürede %20 yakın değer kaybetti. Bugün ise %12 bir kayıpla işleme başladı.Hong Kong piyasasıda aynı şekilde %5,5 bir kayıp ile devam ediyor.
Bakalım bundan sonraki süreçte neler yaşanacak. Bu düşüş devam edecek mi? Düşüşler üretime , tüketime nasıl yansıyacak ? İşte bunları görecez.
Comments
Post a Comment