Kur savaşları uzun zamandır ülkelerin dış ticarette birbirlerini ezmek için uyguladıkları b,r yöntem. Ülkeler ulusal para birimlerini devalüasyona uğratarak ihracatta avantaj sağlamaya çalışıyorlar.
Ülkeler paralarının teker teker değerini düşürüyorlar. Rekabeti kendi ellerine geçirip büyük avantaj sağlamaya çalışıyorlar. Para birimleri değer kaybettiği için ithalatta azalıyor. Cari açık azalıyor. Ama bu durum ithalata çok fazla ihtiyaç duymayan ülkeler için geçerli. Türkiye ithalata bağımlı olduğu için böyle bir adım atması ekonominin durmasına , hatta gerilemesine yol açabiliyor. Şu anda döviz kurlarının TL karşısında çok fazla değerlenmesi ve ekonominin bir durgunluk içinde olması buna güzel bir örnek.
Son dönemde özellikle Asya devletlerinin durgunlaşan ekonomilerini tekrardan canlandırmak için sıkça başvurduğu bir yöntem.
Kur savaşlarının başlangıcı kapitalizmin başlangıcına kadar dayanır. Kapitalizme göre dış ticaretin artması refahı artırıcı bir etkisi vardır.Ülkelerde bu teze dayanarak ihracatlarını artırıp , ithalatlarını azaltıcı politikalar izliyorlar. İthal ikamesi yoluyla ülkeler kendi sanayilerini rekabete karşı korumuşlardır.
Çin Yuan'ı 2. kez devalüasyona uğrattıktan sonra Dolar karşısında yaklaşık %3,5 değer kaybetmiştir. |
Çin en son 3 gün önce Yuan'ı devalüasyona uğratmıştır. Bunu yaparak Çin durgunlaşan ihracatını tekrar canlandırmayı ve bu sayede büyüme rakamları tekrar %10 seviyesine çıkartmayı umuyor. Ama Çin'in bu hamlesinden sonra diğer bir çok Asya ülkesi parasını devalüasyona uğratmış ve Çin'in hamlesine karşı önlem almıştır. Ama bu olanların ekonomiler açısından birer sonucu var. Paraların değer kaybetmesi üretici fiyat endeksinde aşağı yönlü inmesine sebep oluyor. En çok üretimin yapıldığı Asya ülkelerinde bu durumun yaşanması deflasyon riskinin doğmasına sebep oluyor.
Deflasyonun tetiklediği bu durumların bir çok riski mevcut.
- Malların fiyatı düştüğü için üreticilerin üretimi durdurması.
- Malların fiyatı sürekli düştüğü için tüketicilerin dahada düşer beklentisi ile talebin azalması.
- Rekabet gücü düşük ülke ekonomilerinin bu süreçte mücadele yeteneğini yitirmesi ve felakete sürüklenmeleri.
- Piyasaların güçlü tekel şirketlerine doğru kayması , diğer şirketlerin batması.
- Güçlü şirketlerin rakiplerini batırmak için fiyatları dahada aşağı çekmesi ve rakipleri iflas edip kendisi tekel olana kadar fiyatları o düzeyde tutması.
- Küresel ekonomik durgunluğun başlaması.
Kur savaşları tek tek bakınca ülkeler ve ekonomileri için iyi görünüyor gibi dursa da küresel anlamda bir durgunluğu başlatabilecek tehlikeli bir kumar.
Çin'in başlattığı kur savaşlarının büyümesi dünya ekonomisi açısından bir felaketle sonuçlanabilir. Deflasyon riski gelişmekte olan ülke ekonomilerinin durmasına , uzun vadede çökmesine neden olabilir. Bu süreçte artık Fed'in faiz ile ilgili atacağı adımlar önemli.
Comments
Post a Comment