UÇURUM KENARI

2015 yılında dünya ekonomisinde de , Türkiye ekonomisinde de önemli gelişmeler yaşandı. Dünya ekonomisinde petrol fiyatları rekor seviyede düşüş yaşadı. Çin ekonomisi aşırı derecede bozulma sinyalleri verdi. Emtia fiyatları aşırı ucuzladı , Emtia üreticisi ülkeler zor duruma düştü. Ekonomik bozulmadan dolayı Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası parasal genişleme başlattı. 

Türkiye ekonomisi de dünyada olan bu ekonomik durumlardan etkilendi. Ama Türkiye ekonomisi kendi içinde de yaşadığı bir takım olaylardan dolayı sıkıntı yaşadı. 

TCMB politika faizini %8,25 den %7,50 düşürdü. İki kez seçim yapılması ekonomik olguların üzerine düşülmesini engelledi. Cari açık petrol fiyatlarının düşmesinden dolayı daraldı. Ama bu durumun petrol fiyatlarına bağlı olması durumun geçici olduğunu yansıtıyor. İşsizlik ve enflasyon yükseldi. Dolar 3,07 TL'ye yükselerek rekor kırdı. TL Dolar karşısında 1 yılda %30 yakın değer kaybetti. 

İhracat azaldı. Kişi başı GSYH 9.000-9.500 $ geriledi. 

Jeopolitik olaylar ve Rusya ile yaşadığımız sıkıntılar nedeniyle turizm rekor düzeyde düştü. 

www.businessht.com.tr

www.businessht.com.tr

2015 yılında ekonominin kötüye gidişi ve Türkiye ekonomisindeki belirsizlikten dolayı tüketimler ve yatırımlar azaldı. Şirket karlarının azalması banka karlarını da aşağıya çekti. Gayrimenkul sektörü başta olmak üzere bir çok sektörde krediler geri ödenemiyor. Batık kredi oranları çok yükselmiş durumda. Bankacılık sektöründe bu sıkılaşmaya biraz rahatlık katmak için BDDK adımlar atıyor. Tüketici kredilerinde risk ağırlıkları %250 seviyesinden %75 seviyesine , konut kredilerinde risk ağırlığı %50 seviyesinden %35 seviyesine düşürüldü. Bu adımlar ile bankaların üzerindeki baskıyı azaltıp daha rahat kredi verdirmeyi ve bankacılık sektörünü ve ekonomiyi canlandırmayı hedefliyor. 

Ekonomide kötü bir gidişat mevcut ama bu çok fazla yansıtılmıyor. Çünkü panik havasının olması kimsenin işine gelmez. 

Dünya ekonomisi artık algı ile yönetiliyor. Her şeyin kötü olduğu zamanda bile ekonomileri yöneten kişilerin sıkıntı yok demesi bunun açık bir örneğidir. 

Sonuçta insanlar ikna edilmeye ihtiyaç duyar. Örneğin Cumhurbaşkanı çıkıp her şey iyi demesi bile '' bak ekonomi iyi durumdaymış'' algısını insanlara verir. Sonuçta Polyanna  olmak her zaman iyidir. 

Ama durum medyada yansıtıldığı kadar iç açıcı değil. Durum sanılandan kötü. 

Devletten ihale almış bir çok firma uzun zamandır ödeme alamıyor. İhracat yaptığımız bir çok ülke gümrük kapılarını bize kapattı. Yaşanan olaylar nedeniyle turistler rezervasyonlarını teker teker iptal ettiriyorlar. Ve iç tüketimde ekonomiyi destekleyecek gücü göstermiyor. Asgari ücretin artması ile birlikte şirketlerin karları dahada düşecek. Bu durum ileri ki zamanlarda işsizliği artırıcı unsur olabilir. 

H&M gibi firmalar daha şimdiden Türkiye'de Suriyeli çocuk işçi çalıştırdığı ortaya çıkıyor. Suriyeli insanların kaçak işçi olarak çalıştırılmaya başlanması demek hem Türkiye'de işsizliği artırıcı bir unsur olacaktır hemde devlet bütçesine negatif etki yapacaktır. Uzun dönemde Türkiye ekonomisini kötü etkileyecektir. 

Son zamanlarda bir çok sektörden büyük şirketler iflas ertelemeye başvurmaya başladılar. 

Aynes , Leke Jeans, Plaspak, Gold Grup, Akyürek, Sezon Pirinç, Nursan Çelik, Petro Türk gibi sektöründe iyi bir yerde bulunan bu şirketler şu anda zor durumdalar. 

Pozisyon açığı , ihracatın kötüye gidişatı gibi sebeplerden dolayı şirketler iflasa sürükleniyor. 

Reel sektörde durumun kötüye gidişinden dolayı bankacılık kesiminde de panik başladı. Verdikleri kredileri geri alamama riskinin artması ve kredilerin büyük kısmının kobilere verilmesi risk düzeyini artırdı.  

Bankalar artan risklerden dolayı ticari kredileri geri çağırmaya başladılar. Bankaların kobilere verdikleri kredileri geri çağırması kar oranı düşük olan kobileri zor duruma sokuyor. Ekonominin bel kemiğini oluşturan kobiler artan asgari ücret ve düşen kar oranlarına birde yatırım yapacak parayı bulamamaları eklendi. 

TCMB atacağı adımlarda çok belirsiz. Faizleri artırsa ekonomi dahada yavaşlayacak , belki iflaslar yaşanacak. Ekonomi canlanması için faizleri indirse , parasal genişleme programı izlese yükselen enflasyonu dahada yükseltme riski var. 

Ee maliye politikası deseniz tam olarak ne olduğu belirsiz. Asgari ücret artırılıyor , memura ve emekliye zam yapılıyor. Tam genişlemeci maliye politikası uygulanıyor diyoruz. Hoop arkasından vergiler artırılıyor. 

Ama şu bir gerçek artık ekonomi ilerlemiyor. Acil şekilde reforma ihtiyaç var. 

Türkiye ekonomisinde durum uçurumdan düşmeye yaklaşan bir araba gibi. Biri frene basmaz ise hepimiz içinde uçurumdan aşağıya düşeceğiz.